لُرهای قشقایی :ایل بزرگ غوری

نورعلی مرادی بئوار الیما

گفتیم که قشقایی , برخلاف تصور عموم , نه یک ایل ترکی , بلکه یک کنفدراسیون یا اتحادیه ایلی از چند قوم غیر همزبان از ترک و لر و حتی طایفه کورشی بلوچ که ساربانان ایل هستند تشکیل شده است و لرها شاید درحقیقت هسته اصلی و ستون فقرات ایل قشقایی را تشکیل دهند
برخلاف بسیاری از ایلات و طوایف لر قشقایی که دیگر فقط ترکی صحبت می کنند اما هنوز خودرا لر می خوانند , طایفه بزرگ غوری از ایل کشکولی بزرگ قشقایی , هم به لری که زبان مادری شان هست و هم ترکی مسلط هستند

ایل غوری از ایلات بومی لر ایالت فارس بوده که به اتحادیه ایلی قشقایی پیوسته اما در درون آن هستند تیره های لر کهگیلویه ایی و ممسنی و بختیاری و حتی لر فیلی که جذب این ایل شده اند .

لرهای قشقایی
لرهای فارسی(ایالت فارس ) قدیم مشتمل بوده اند بر: لرهای غربی ، متشکل از ایلات نیمه کوچر و بویر احمد و طایفه های چهارگانه یا «چهاربلوک» ممسنی متشکل از جاویدی و دشمن زیاری و بکش و رستم که بخشی کوچرو و بخشی یکجانشین اند؛ و لرهای شرقی که قرن هاست در روستاهای کامفیروز و بیضا و سرحدات چهاردانگه و شش ناحیه و سمیرم و دزکُرد و لَشَنی و آباده طَشک سکونت گزیده اند.

شاید تنها این دو منطقه به جهت شمالی ایالت فارس توانستند هم هویت لری و هم استقلال خود را به زحمت حفظ کنند و دربرابر پیوستن به اتحادیه ایلی قشقایی تا آخرین نفس مقاومت کرده و قیمومیت و هویت تکی ایل قشقایی را نپذیرفتند .

با اینهمه اکثریت ایلات لرتبار و لرزبان ایالت فارس , طی مدت دوسه قرن مقاومت بالاخره به اتحادیه ایلی قشقایی پیوستند . برخی هنوز به لری و البته ترکی صحبت می کنند ولی تیره های کم جمعیت تر که در ایل قشقایی پراکنده شدند , زبان لری را از یاد برده و فقط منشا لری خودرا به خاطر می آورند .

جمعیتی بزرگ از جمعیت ایلی لرها به ایل قشقایی، خصوصاً طایفه های کشکولی و دره شوری و عمله، پیوسته اند.
هفت تیره از تیره های ۱۳ گانه کشلولی کوچک تبار لر(لرهای فیلی یعنی طوایف لک و غیر لک لرستانی و همچینی لرهای ممسنی , بویراحمدی , کهگیلویه ایی , بختیاری) دارند و در طایفه کشکولی بزرگ ۱۵ تیره از۳۱ تیره لراند.
دره شوریها دست کم ۶ گروه بزرگ از لرهای فارس و چند گروه لر بختیاری را جذب کرده اند.

در طایفه عمله دست کم ۹ تیره لر( لرهای فیلی یعنی طوایف لک و غیر لک لرستانی و همچینی لرهای ممسنی , بویراحمدی , کهگیلویه ایی , بختیاری ) شناخته شده است.

*دو ایل لرشول یا لرشولی .و لرشبانکاره که ازقدیمی ترین طوایف ایالت فارس , تقریبا تماما در ایل قشقایی و دیگر ایلات (ایل خمسه و ایل باصری , پراکنده و حل شده اند .

*تقریبا همگی طوایف لر کوهمره, بخش ایلی و نه یکجانشین ,به ایل ترک قشقایی پیوسته و قیمومیت آن را پذیرفتند و بخشی آن شده با این ایل کوچ می کردند و همگی دوزبانه( لری و ترکی) شده اند .منجمله : طوایف کهکی ( گلکی, مهرکی, گورکانی ” کرکونی -کرکانی” محلدینی, بهادنی(( موزیری و جلالی و گله زن موزیری و گله زن بهادنی و مزارعی و . . . )دهدارخواجه,امیرسالاری ( ماسالاری -ماه سالاری ), …

*دو طایفه کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک که از بزرگترین طوایف قشقایی است قسمت اعظم تیره هایش منشا لری دارد .حتی ادعا می شود که هسته اصلی این دوطایفه از ایلات لر فیلی حامی پادشاه زند بوده که پس انتقام آقامحمدخان , گریخته به ایل قشقایی پیوستند . ازطرفی ریشه سران و کلانتران این ایل , به خاندان شاهی کریمخان زند می رسد .

*طایفه بزرگ غوری یا خفری از بزرگترین ایلات لرزبان و لرتبار که بخشی از ایل کشکولی بزرگ و زیر مجموعه اتحادیه قشقایی است که هنوز به زبان لری گپ می زنند . خود ایل غوری , مجموعه ای از همه لرهای ایالت فارس , بویراحمد , ممسنی و حتی لر فیلی است .

تقریبا درتمامی شاخه های ایل قشقایی(و همچنین ایل عرب ) مشخصا یا یک طایفه به اسم “لر ” یا “لری ” داریم, یا یک طایفه” هم نام” نام طوایف لر ممسنی و لر کهگیلویه و لر بویراحمد و لر بختیاری و لر فیلی , داریم که از ایل خود جداشده به ایل قشقایی پیوسته اند .

*طوایف شولی , شبانکاره , فیلی , لک , چگینی , تیره “لر”ابوابجمعی کشکولی کوچک (اولاد مرادحاصل ,علی همت , ایلون ) , تیره وندا , تیره طیبلو/ طیبی , تیره زیلایلو , تیره لک , تیره کهوا , تیره بوربور ,تیره صفی خانلو , تیره شولو(شالو ), تیره لک زندی ,تیره لک نیازی ,تیره بیگدلی لر (ابواب جمعی بیگدلی ترک )تیره مال احمدی , تیره فیل وند (فیلی وند ), تیره عالیوند , تیره گشتاسب ,تیره اوکوری ,تیره کائیدان ,تیره بوگر ,تیره اردکیان , تیره کرانی /کرانلو ., تیره جاوید ,تیره کربکش , تیره زنگنه ,تیره زرگر , تیره میش بسیار ,تیره قانبالو , کلانتران طایفه کشکولی ,کلانتران ایل دره شوری که تبار لرفیلی دارند

اینها جدا از آن طوایف و تیره هایی هستند که دیگر هویت لری خود را به خاطر نمی آورند .
اختلاط و آمیختگی طوایف لر و ترک , سبب شده که ما یک تیره و یک طایفه با دو هویت ترکی و لری , فراوان داشته باشیم مثلا :ترک بیگدلی داریم درکنارش لر بیگدلی داریم در قشقایی
یادربختیاری ایل چهرازی داریم که بخشی لر و بخشی ترک هستند یعنی چهرازی لر داریم و چهرازی ترک . همچنین باز در بختیاری ما ایل لرکی داریم که از پیوستن طوایف ترک به آن الان ما هم تیره های لر لرکی داریم و هم تیره های ترک لرکی داریم
*در جامعه ایلی لر , به ایلاتی که براثر تضعیف شدن شکست یافتن یا هجوم دشمن یا هرسبب دیگر, از شاخه تنومند ایلی خود , بریده و به ایل مجاوربپیوندد , اصطلاحا به این ایلاتدر لری بختیاری ” تفرقه ” یا “الوپر ” می گفته اند .
برای فهم بهتر از چرایی این قضیه درادامه در شرح کوتاهی از مقاله ام تحت نام ؛”تاریخچه کنفدراسیون ها یا اتحادیه های ایلی چند قومیتی در آسیای مرکزی و ایران و لرستانات در دیرباز تا دوره معاصر .(خلوص نژاد ایلیاتی ها , افسانه ایی بیش نیست ” به تاریخچه این گونه اتحادیه های ایلی بین القومی(بین قومیت ها ) بگوییم یا بین المللی (بین ملیت ها ) که در جوامع ایلی یا به جهت شکست خوردن و پراکنده شدن و تضعیف شدن برخی ایلات یا نه بلکه یک اتحاد سیاسی بوده و جنبه دفاعی یا تهاجمی در تقابل یک نیروی سوم بوده است , مختصر اشاره میکنم